وبسایت مجتبی شیخ علی

مجتبی شیخ علی | آموزش مذاکره و مدیریت

دانستن بهتر است...

تعریف انواع مسئله | تفاوت مسئله، مشکل و معضل چیست؟

تعریف انواع مسئله | تفاوت مسئله، مشکل و معضل چیست؟

یکی از مهارتهایی که سازمان جهانی اقتصادی در سال ۲۰۲۰ اعلام کرد، مهارت حل مسئله بود. ما در زندگی با مسائل مختلفی روبرو هستیم که اگر به خوبی آنها حل نکنیم، تبدیل به مشکل و سپس تبدیل به معضل می شوند و حل معضل کار بسیار پیچیده و دشواری است.

یکی از موضوعاتی که در کسب و کارها و البته توسعه مهارت های فردی بیان می شود، هنر حل مساله است، این که بتوانیم مسائل مربوط به خودمان و یا کسب و کارمان را به درستی تعریف کنیم و برای حل و از بین بردن آن مسئله، راهکار مناسبی را بیابیم.

اگر بخواهیم تعریفی از مسئله یا مشکل (در ادامه تفاوت اینها را بیان می کنیم) بگوییم، تعریف زیر می تواند تعریف کاملی باشد.
تفاوت آنچه وجود دارد با آنچه می خواهیم و مطلوب است.

حل مسئله

در ادامه تعریف می توان علت ایجاد مسائل را به دو قسمت تقسیم کرد.

  • آنچه باید رخ میداده اما اتفاق نیفتاده است.
  • آنچه نباید رخ میداده اما اتفاق افتاده است.

تفاوت مسئله، مشکل و معضل

بطور کلی ما سه نوع مسئله یا مشکل داریم (بصورت کلی در این مطلب هر گاه بین آنچه میخواهیم با آنچه داریم فاصله است، از عنوان مسئله استفاده می کنیم)

نوع اول که معمولاً با عنوان مسئله از آن یاد می شود:

مسئله موردی است مانند معادله درجه اول ریاضی مثل X+5=18

حل کردن این معادله ساده است و تنها کافیست اصل مسئله شناسایی شود و با تجزیه و تحلیل می توان آن را حل کرد. بعنوان مثال دستگاهی که بعلت یک قطعه معیوب خراب شده است را به سادگی می توان تعمیر کرد.

نکته مهم: در کسب و کارها و موضوع حل مسئله، تلاش می شود، همه موارد بصورت مسئله های مختلف و جداگانه شناسایی شود و سپس به سادگی می توان هر کدام از مسائل را حل کرد.

نوع دوم مشکل است.

مشکل ترکیبی از بوجود آمدن چندین مسئله است. در برخی منابع گفته می شود تفاوت دیگر مشکل و مسئله در این است که مسئله قابل تعریف است و مشکل موضوعی است مبهم و تقریباً حسی.

زمانی که سازمانی به مسائل ساده پیش آمده توجه نمی کند، این مسائل به مرور تبدیل به مشکل می شوند. مشکل مجموعه ای مسائل است که برای حل آن باید این مسائل شناسایی و تعریف شود و هر کدام از این مسائل حل شوند.

اگر بخواهیم مشکل را هم به یک معادله ریاضی تشبیه کنیم، با چنین معادله ای روبرو هستیم: X^2+3X-7=0

نوع سوم معضل است.

زمانی که مشکل ها در سازمان یا سیستمی زیاد شوند، معضل بوجود می آید. معمولاً حل معضل کار دشواری است و معضل سدی در برابر حرکت سازمان و کسب و کارهاست و بطور جدی برنامه ریزی های سازمان ها و سیستم ها را مختل می کند.

سازمانی که دچار معضل نیروی انسانی شده است را تصور کنید، هر روز درگیر اعتصاب و آشفتگی کارکنان است، از طرفی تعداد کارکنان آنقدر زیاد است که امکان اخراج همه افراد اخلال گر امکان پذیر نیست.

از این دست معضل ها در کشورها و بخصوص کشور خودمان دیده می شود.

معضل ریشه در عدم دقت و توجه به مسائلی کوچک ساده دارد که در گذشته مورد توجه قرار نگرفته اند، این مسائل تبدیل به مشکل شده اند، اما باز مورد توجه قرار نگرفته اند و به مرور زمان تبدیل به مسائلی می شوند که حل آنها از عهده هر کسی بر نمی آید.

اگر بخواهیم معضل را به یک معادله ریاضی تشبیه کنیم با این معادله روبرو هستیم: d^2X/dt^2 + d^2Y/dt^2+ d^2Z/dt^2=Et

نتیجه گیری

سازمان ها باید عمده تلاش خودشان را براین موضوع بگذارند که مسائل جزئی را همان ابتدای پیدایش شناسایی کنند و علل ریشه ای آنها را از بین ببرند.

نکته مهم در حل ریشه ای مسائل است، هیچگاه با خوردن یک مسکن نمی توانید دندان درد خودتان را برای همیشه خوب کنید، بلکه به اقدام بزرگتری احتیاج دارید. همین مسئله در کسب و کارها هم مطرح است.

توصیه جدی این است که در زمان رخداد یک مسئله بجای نگاه سطحی به موضوع و توبیخ نیروی انسانی، نگاهی عمقی به علت مسئله داشته باشید و برای اینکار کافیست این سوال را از خودتان بپرسید: چرا این اتفاق رخ داده است؟ علت چیست؟

زمانی که علت ها را شناسایی کنید و آن را بهبود دهید، از بروز مجدد مسئله هم جلوگیری کرده اید.

حل مسئله

مثال:

تصور کنید فردی از بالای مخزنی که در سازمان است سقوط می کند، اگر بخواهیم نگاه سطحی به حل این مسئله داشته باشیم، سریعاً فرد آسیب دیده را درمان می کنیم و بعد به کلیه افرادی که در این بخش کار می کنند گوشزد می کنیم که مراقب باشید تا این اتفاق برای شما نیفتد. (البته این اقدام باید انجام شود اما اقدامی کافی نیست)

اما حل ریشه ای مسئله با سوالی که در بالا گفتم شروع می شود: چرا این فرد سقوط کرد؟ علت چیست؟

وقتی دقیق نگاه می کنیم ممکن است به این جواب ها برسیم: ارتفاع ما فاقد نرده کشی و ایمن سازی است و همچنین کف فضایی که در ارتفاع است بخاطر وجود روغن و … لغزنده است.

با برطرف کردن این دو مورد می توانیم از بروز مجدد این اتفاق جلوگیری کنیم.

به مسائل سازمانتان و همچنین زندگی فردی خودتان با دقت بیشتری نگاه کنید

اگر به این موضوع، یعنی حل مسئله، علاقه مند هستید، پیشنهاد می کنم در دوره مجازی که باعنوان حل مسئله با رویکرد شش کلاه تفکر تهیه کرده ام و در  وب سایت ایران آکادمی است، شرکت کنید.

حل مسئله

امتیاز ۴.۱ از ۱۱ رای

پیشنهاد میکنم این مطالب رو هم بخونید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

نوزده + 10 =

تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به مجتبی شیخ علی است | 1394 طراحی و اجرا : آژانس تبلیغاتی هور

رفتن به بالای صفحه